در درسهایی مثل زیست، شیمی و فیزیک، کتاب درسی دارای شکلهایی است که مورد توجه طراحان سؤال هستند. بهتر است بدانیم با این شکلها چگونه رفتار کنیم. دستهی اول شکلهایی هستند که محتوای درس حول مفهوم آن میچرخد. این شکلها خیلی مهم هستند و بهترین کار این است که آنچه از این شکلها استخراج میشود روی یک برگه بنویسیم و روی آن بچسبانیم. سپس در بازههای مختلف، آن را مرور کنیم. دستهی دوم شکلهایی هستند که شاید در ردهی پایینتری از اهمیت قرار بگیرند و شامل مفاهیم اصلی درس نباشند اما بایدآنها را در حد نیاز مطالعه کرد. گاهی نکتههای مرتبط با این گونه شکلها را میتوانید در پاسخنامه ی کتابهای کمکآموزشی ببینید و آنها را یادداشت کرده یا به خاطر بسپارید.
در یک تقسیمبندی دیگر، شکلهای کتاب درسی به دو نوع ثابت و متغیر دستهبندی میشوند. به طور مثال شکلهای چرخه ای تولید مثل گیاهان در زیستشناسی ثابت هستند و نمیتوان آن را به گونهای دیگر مورد سؤال قرار داد؛ اما در مبحثی مثل فشار در درس فیزیک شکلهای ارتفاع ستون جیوه دارای مفاهیم ثابت هستند اما شکل و مجهول سؤال قابل تغییر است. در مطالعه ی هر دو نوع از این شکلها نکتهی مهم دریافتن مفهوم مورد بحث و جزئیات شکل است. بدیهی است که حل تست یا سؤال تشریحی برای تمرین بیشتر و تسلط بهتر بر مطالب بسیار مؤثر است.
در دفترچهی اختصاصی کنکور 96 در رشتهی تجربی، 28 سؤال شکلدار طراحی شده بود که حدود 17 درصد سؤالات را شامل میشد. در دفترچهی اختصاصی کنکور ریاضی نیز 22 سؤال یعنی حدود 16 درصد سؤالات شکلدار طراحی شده بودند.